Blik op design #2: ‘Wat is design eigenlijk en welke stromingen zijn er?’

Wat is design eigenlijk?

Design balanceert tussen functionaliteit en esthetiek. Het zoekt naar oplossingen die zowel bruikbaar als visueel aantrekkelijk zijn. Vaak komt creativiteit samen met technische kennis, wat zorgt voor innovatieve en functionele producten en ervaringen. Het begrip “design”, zoals we het vandaag kennen, ontstond eind 19e, begin 20e eeuw. Het woord zelf komt van het Latijnse “designare,” wat “tekenen” of “aanduiden” betekent en verwees oorspronkelijk naar het maken van een plan of schets.

"Het woord zelf komt van het Latijnse “designare,” wat “tekenen” of “aanduiden” betekent"

Design is breed. Denk aan automotive, mode, horlogerie, architectuur, enzovoort. Maar hier focussen we ons natuurlijk op modern meubelontwerp. Welke stromingen zijn er in de moderne tijd (ca. 1800)? Hieronder volgt een kort overzicht van de belangrijkste stromingen en ontwerpers.

De Bentwood-stroming, gebogen hout

De Bentwood-stroming (ca. 1796-1861) draait om een meubelontwerptechniek waarbij hout verhit en gebogen wordt tot vloeiende, organische vormen. Vooral in de 19e eeuw werd deze techniek populair dankzij Michael Thonet, een Duitse ontwerper die deze methode tot in de puntjes perfectioneerde. Zijn beroemdste ontwerp? De No. 14 Caféstoel, een klassieker die bewonderd werd door iconen als Le Corbusier en Picasso.

De Arts & Crafts-beweging en Art Nouveau

De Arts & Crafts-beweging (ca. 1880-1920) was een reactie op de industriële revolutie. Vakmanschap, eenvoudige vormen en natuurlijke materialen stonden centraal. Grote namen? William Morris, Charles Rennie Mackintosh en Gustav Stickley. Art Nouveau (ca. 1890-1910) draaide juist om vloeiende lijnen, organische vormen en decor geïnspireerd door de natuur. Bekende ontwerpers zijn Victor Horta, Hector Guimard, Henry van de Velde en Antoni Gaudí.
 

De Stijl, abstractie, eenvoud en primaire kleuren

De Stijl (ca. 1917-1931) was een Nederlandse beweging die draaide om abstractie, eenvoud en primaire kleuren. Denk aan iconen als Piet Mondriaan, Gerrit Thomas Rietveld, Theo van Doesburg, J.J.P. Oud en Bart van der Leck.
 

Bauhaus, kunst, ambacht en technologie

Bauhaus (1919-1933) was een invloedrijke Duitse designschool die kunst, ambacht en technologie samenbracht. De focus? Functionaliteit, strakke lijnen en geometrische vormen. Bekende ontwerpers zijn Walter Gropius, Marcel Breuer en Ludwig Mies van der Rohe.
 

Art Deco, luxe en elegantie

Art Deco (ca. 1920-1940) stond voor luxe en elegantie met strakke, geometrische lijnen en gebruik van dure materialen. Anders dan Art Nouveau had het een gepolijste, industriële uitstraling. Grote namen? Émile-Jacques Ruhlmann en Jean-Michel Frank.

Modernisme, functionaliteit boven decoratie

Modernisme (ca. 1920-1950) koos juist voor functionaliteit boven decoratie, met een minimalistische stijl en nieuwe materialen zoals staal en glas. Belangrijke ontwerpers zijn Le Corbusier, Mies van der Rohe, Eileen Gray, Charlotte Perriand, Jean Prouvé, Jorge Zalszupin, Hans J. Wegner, Alvar Aalto en Gio Ponti, dé godfather van Italiaans design.
 

Mid-Century Modern, innovatief gebruik van nieuwe materialen

Mid-Century Modern (ca. 1945-1970) borduurde voort op het modernisme, met organische vormen, strakke lijnen en vernieuwend gebruik van materialen. Denk aan namen als Charles & Ray Eames, Verner Panton, Pierre Paulin, Martin Visser, Achille en Pier Giacomo Castiglioni en Isamu Noguchi.

Postmodernisme, eclectisch en speels

Postmodernisme (ca. 1966-1990) reageerde speels en eclectisch op het modernisme, met verwijzingen naar geschiedenis en cultuur. Belangrijke figuren? Ettore Sottsass en de Memphis Groep. Ook Philippe Starck hoort in deze stroming thuis.
 

New Simplicity, minimalisme en functionaliteit

New Simplicity (vanaf de jaren 80) bracht minimalisme en functionaliteit terug. De focus ligt op zuivere vormen. Bekende ontwerpers zijn Marc Newson en Jasper Morrison, die ontwerpen maken die tijdloos en functioneel zijn.

Design Art/Collectible Design, vervaging tussen kunst en functioneel design

Design Art/Collectible Design (vroege jaren 90 - heden) vervaagt de grenzen tussen functioneel design en beeldende kunst. Meubels, objecten en gebruiksvoorwerpen krijgen hier een artistieke insteek en zijn meer dan praktisch – ze worden ook als kunstwerken gezien. Denk aan werk van Maarten Baas, Studio Job, Zaha Hadid en Ron Arad.

Natuurlijk zijn er naast de genoemde stromingen nog talloze anderen zoals Shaker, Werkbund, Italian Modern, Pop Design, Scandinavian Modern, Minimalisme, etc. en nog zoveel fantastische ontwerpers.
 

Welk design past er bij mij?

Nu we een greep uit de enorme designgeschiedenis hebben gezien, komt de vraag: wat past bij jou? Wat vind je mooi? Dit is misschien wel de meest relevante vraag, je moet er immers iedere dag naar kijken en het gebruiken. 

Hoe ontdek je wat je mooi vindt? Het begint bij onderzoek. Voel je meer voor Bauhaus of Mid-Century? Voor Art Deco of Postmodern? Lees je in over een stijl die je aanspreekt. Wie waren de ontwerpers toen? Wat zijn de kenmerken en wordt het nog gemaakt? Ga je voor nieuw of origineel/vintage? Deze vragen brengen je allemaal dichter bij wat echt bij jou past. In de volgende blog gaan we het hebben over de vraag ‘Hoe stap je in de wereld van design’. Wil je meer lezen over de verschillen tussen gewone meubels en design meubels, dat kan je lezen in deze blog.

Design uit dit artikel kopen?

Net zoals in de vorige blog is niet al het design dat Robin heeft genoemd nog als nieuw te krijgen. Als je hierboven in de blog op de linkjes klikt kom je uit bij het design van de ontwerper of het merk. Zoals de Thonet No. 14 die nu iets gewijzigd nog steeds te koop is. Of bijvoorbeeld de iconische Zigzag stoel van Gerrit Rietveld. Sinds kort vind je ook tweedehands design in designfinder. We onderzoeken momenteel nog de mogelijkheden om vintage design toe te voegen dat niet meer nieuw verkrijgbaar is. In designfinder bekijk je de actuele prijzen van meer dan twintig aangesloten designshops, zet je favorieten op je wishlist en stel je prijsalerts in. Daalt de prijs? Dan krijg je direct een seintje! Zo hopen we dat er meer design verkocht wordt en minder fast furniture!

Naar designfinder

Robin Noordam volgen? Dat kan via zijn fotografie Instagram account @robinnoordam of @maber_interior. Of bekijk meer op zijn website robinnoordam.nl. De foto's uit deze blog zijn geschoten door Robin.